Đồng chí Phạm Thế Khang - Chủ tịch Hội Thư viện Việt Nam thăm Hội Báo Xuân Nam Định 2017

Không biết tự bao giờ, báo Tết đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của mỗi người dân Nam Định. Trong trí nhớ của tôi, trước đây, hầu như nhà nào cũng mua báo Tết để đọc những ngày xuân. Báo Tết thường được đặt trang trọng trên bàn trong phòng khách, đôi khi còn được dắt trên cành đào thắm cho thêm vui mùa xuân mới. Khách đến chơi, ngồi bên tách trà thơm, nhâm nhi kẹo sìu châu, rồi chủ khách cùng luận bàn về những ấn phẩm Tết. Sau những ngày qua lại thăm hỏi nhau, dù chỉ mua một vài tờ báo, nhưng thông tin báo chí Việt Nam dường như đều có đủ. Đây có lẽ là hình thức “triển lãm” báo xuân nguyên thủy nhất.

Thói quen này, giờ không còn phổ biến. Nói đúng hơn là có chút đổi thay, bởi nhiều năm nay, báo Tết đã được trưng bày trong không gian triển lãm tại Thư viện Nam Định. Ở đây, những ấn phẩm đặc biệt chào Xuân của các cơ quan báo chí đều hội tụ đủ đầy. Báo chí Trung ương, báo chí địa phương, rồi chuyên san, tạp chí các ngành… đều điểm tô, khoe sắc, góp hương vào mùa xuân đất nước. Đến triển lãm báo xuân để được nâng niu trên tay những tờ báo Tết, đắm mình trong không gian tràn ngập sắc xuân, sức xuân, trong tưng bừng, nao nức đã là trải nghiệm thú vị, đầy cảm xúc của người dân Thành Nam mỗi khi Tết xuân về.

Triển lãm báo xuân đã đem tới phong vị riêng cho Tết cổ truyền. Dù không thể so sánh về chiều dài thời gian với những hội hè  truyền thống nhưng triển lãm báo xuân vẫn mang những giá trị điển hình của Tết cổ truyền, đậm in dấu ấn bản sắc dân tộc, đã nhanh chóng hòa vào dòng chung của văn hóa Việt, góp thêm sắc màu cho các lễ hội mùa xuân.

Đã gần 20 năm trôi qua, kể từ triển lãm báo xuân đầu tiên được tổ chức, không khí triển lãm báo xuân vẫn không hề “nhạt” đi. Không chỉ bởi số lượng báo chí vẫn ngày một tăng lên, đa dạng, phong phú thêm; cùng với việc công nghệ in phát triển đã cho ra đời những ấn phẩm tinh tế, hấp dẫn hơn. Việc luôn luôn đổi mới trong cách thức tổ chức, gắn chặt với các nhiệm vụ chính trị của đất nước, của địa phương đã khiến triển lãm báo xuân trở nên gắn bó, dần trở thành nét văn hóa trong đời sống tinh thần của người dân Nam Định.

Tôi nhớ lần đầu tiên được tham dự Triển lãm Báo xuân. Thật sự, đã lâu lắm, tôi mới cảm nhận được trọn vẹn cái không khí hội hè đình đám như thế. Một không gian ngập tràn sắc màu, cờ phướn tưng bừng, trống hội rộn rã, tiếng hát mừng Đảng, mừng xuân cùng niềm hân hoan ngân lên trong không khí hơi se lạnh và lất phất mưa xuân... Sự đa dạng, phong phú của báo Tết với những hình thái nhộn nhịp, tươi vui đã làm nên bức tranh mùa xuân đầm ấm. Năm đó, Thư viện tỉnh kết hợp với Câu lạc bộ Trí Đức Thư pháp tổ chức triển lãm Báo xuân - Thư pháp.Bên cạnh trưng bày triển lãm sách báo, còn có hoành phi, câu đối, những tác phẩm thư pháp, tranh thủy mặc, triện khắc ... thể hiện những triết lý, giáo huấn của cổ nhân ... Người đến triển lãm, đọc báo xuân, xin chữ về treo mong một năm bình an, may mắn, phát tài phát lộc ... Người dân Thành Nam được sống lại không khí Tết xa xưa với hình ảnh ông đồ ngồi cho chữ bên gốc đào tươi thắm. Đó thực sự là một hình ảnh ấn tượng, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng.

Theo thời gian, triển lãm báo xuân vẫn luôn là nơi hội tụ hương sắc Việt, lưu giữ, làm giàu thêm nét xuân truyền thống, vẫn đem tới cho người dân Nam Định những cảm xúc đặc biệt, bền lâu trong suốt những ngày xuân.

Tôi gặp ông - một độc giả lớn tuổi của thư viện trong triển lãm báo xuân năm 2005, khi tôi bắt đầu về đây công tác. Những năm sau, tôi luôn thấy ông có mặt từ sáng đến chiều để được ngắm, được “cảm” nét xuân này. Ông nói với tôi: “Tết nhất bận đấy, nhưng cứ phải đến triển lãm mới thấy Tết “đủ” được. Nó thành cái “nếp” rồi. Không đến thấy Tết cũng nhạt đi. Báo chí nhiều, không ngồi đọc được hết thì cũng phải dự qua cái không khí ngày khai mạc, vui và đầm ấm lắm. Tôi đến triển lãm báo xuân đã hơn chục năm nay. Mỗi năm mỗi khác. Hoạt động tuyên truyền thường niên mà không bị rơi vào trùng lặp, nhàm chán là quý lắm”.

Để làm được điều đó, những đơn vị tham gia tổ chức triển lãm báo xuân đã phải nỗ lực rất nhiều. Khi Tết còn ở rất xa, chúng tôi đã chuẩn bị cho ngày triển lãm: xây dựng ý tưởng, lựa chọn chủ đề, lên kế hoạch thực hiện, gửi công văn trao đổi báo xuân với tỉnh bạn… Rồi cùng ngồi lại, với niềm tin tưởng, hứng khởi, thống nhất với nhau, cùng chung tay góp sức để triển lãm báo xuân thực sự trở thành sự kiện nổi bật trong chuỗi hoạt động mừng Đảng, mừng xuân của người dân Nam Định. Mỗi triển lãm báo xuân đều phối hợp trưng bày, triển lãm sách, ảnh phục vụ kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện chính trị quan trọng của đất nước, của tỉnh, đem lại hiệu ứng tích cực trong việc tuyên truyền giáo dục lịch sử truyền thống. Cái tâm thế “nhìn lại” và “hướng tới” của báo xuân, của triển lãm báo xuân đã cổ vũ, động viên, khích lệ những thành tựu đạt được, và định rõ mục tiêu phát triển của năm sau.

Triển lãm báo xuân giờ đây đã trở thành niềm mong đợi không chỉ của những người làm công tác báo chí. Mỗi năm, báo xuân lại có thêm lượng bạn đọc đông đảo hơn. Sân Thư viện luôn đông kín trong ngày khai mạc triển lãm. Có những người, lặn lội từ Giao Thủy, Hải Hậu lên. Niềm hân hoan rạng ngời trên mỗi khuôn mặt. Chiều 30 Tết, phòng trưng bày vẫn có những độc giả ngồi miệt mài lật giở báo - tạp chí xuân để cảm nhận hơi thở mùa xuân đất nước ấm trong những trang báo Tết. Chiều mùng 1, chúng tôi đã đón những độc giả đến “xông đất” cơ quan với những lời chúc đầu năm tốt đẹp.

Năm 2016, để lan tỏa những giá trị văn hóa của Triển lãm báo xuân, Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Nam Định, Sở Văn hóa Thể thao Du lịch đã đưa triển lãm báo Xuân về Đồn Biên phòng Văn Lý, xã Hải Lý, huyện Hải Hậu. Việc làm này đã góp phần mang thông tin, tri thức bổ ích đến phục vụ quân và dân - những người đang sinh sống, làm nhiệm vụ tại địa bàn xa trung tâm; giúp quân và dân nơi đây có thêm một hoạt động giải trí lành mạnh, thiết thực trong những ngày Tết cổ truyền của dân tộc.

Một mùa xuân nữa lại đang về. Trong không khí mừng Đảng, mừng Xuân, mừng đất nước đổi mới; hướng tới kỷ niệm 110 năm ngày sinh đồng chí Trường Chinh - nhà lãnh đạo kiệt xuất của cách mạng Việt Nam, người con ưu tú của quê hương Nam Định, triển lãm báo xuân 2017 hứa hẹn sẽ có nhiều hoạt động chào mừng ý nghĩa.

Bích Diệp